واکاوی فرآیند انتقال دانش در کسب‌وکارهای خانوادگی: رویکرد نظریة داده‌بنیاد

کسب‌وکارهای خانوادگی نقش مهمی در رشد و بقای اقتصاد کشورها ایفا می‌کنند و بسیاری از شرکت‌ها و بنگاه‌های بزرگ و بنام به‌صورت کسب‌وکار خانوادگی برپا شده و اداره می‌شوند. یکی از فرآیندهای مهم در کسب‌وکارهای خانوادگی فرآیند جانشینی و انتقال دانش است که ضامن بقا در کسب‌وکارهای خانوادگی بوده و طی آن دانش از نسلی به نسل‌های دیگر منتقل می‌شود. این پژوهش بر حسب هدف بنیادی و از نظر شیوة گردآوری داده‌ها کیفی است و با هدف شناسایی فرآیند انتقال دانش در کسب‌وکارهای خانوادگی انجام شد. برای این منظور از رویکرد نظریة داده‌بنیاد بهره گرفته شد و 24 مصاحبه انجام شد که از مصاحبه 21 به بعد، تحلیل داده‌ها منجر به کشف مفاهیم ومقوله­های جدیدی نشد. با این وجود، برای اطمینان از حصول اشباع نظری، 3 مصاحبة دیگر نیز انجام شده و داده­های مربوط به آن‌ها تحلیل شد. براساس یافته‌های این پژوهش حفظ اعتبار، وجود منابع دانش و تمایل به بقاء بنگاه به‌عنوان عوامل علّی که بر فرآیند انتقال دانش در کسب‌وکارهای خانوادگی تأثیر دارند، شناسایی شدند. ارزش­های خانوادگی و فرهنگ به‌عنوان عوامل زمینه‌ای، آرزوهای مشترک، اطمینان به منبع دانش و روابط قوی به‌عنوان عوامل میانجی شناسایی شد. انگیزش و تعهد به‌عنوان راهبردها و بقای کسب‌وکار و حفظ مزیت رقابتی به‌عنوان پیامدها استخراج شدند.